Η Ιερά Μονή Εσφιγμένου είναι μια από τις 20
μονές του Αγίου Όρους, 18η στην ιεραρχία των Αγιορείτικων Μονών,είναι
παραθαλάσσια και βρίσκεται βόρεια και ανατολικά της Αθωνικής χερσονήσου.
Με το όνομα Μονή του Εσφιγμένου υπήρχε ήδη Μονή
από τον 10ο αιώνα και φαίνεται ότι βρισκόταν σε ακμή. Σύμφωνα με την παράδοση
το μοναστήρι ιδρύθηκε από την αυτοκράτειρα Πουλχερία (408-450) και πολλοί
από τους ιδρυτές μοναχούς προέρχονταν από το αρχικό μοναστήρι που είχε
καταστραφεί από κατολίσθηση. Κατά τον 14ο αιώνα ηγούμενος του μοναστηριού είχε
αναδειχθεί ο Γρηγόριος Παλαμάς. Επίσης εγκαταβίωσε σ' αυτό για κάποιο
διάστημα ο Πατριάρχης Αθανάσιος Α΄. Ερημώθηκε πολλές φορές από πειρατικές
επιδρομές, κυρίως εκ των Αγαρηνών, αλλά απέκτησε σημαντική δύναμη μετά τον
18ο αιώνα. Το καθολικό κτίστηκε το 1810 στη θέση παλαιότερου ναού που
κατεδαφίστηκε, ενώ η τοιχογράφηση έγινε από τους Γαλατσάνους ζωγράφους το 1811
και 1818. Το μοναστήρι κατελήφθη από τους Τούρκους κατά την επανάσταση του
1821, όπου υπέστη από τους εισβολείς μεγάλες καταστροφές και το μεγαλύτερο
μέρος της αδελφότητας εκτελέστηκε ή αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει. Παλιότερο κτίριο
της Μονής είναι η τράπεζα που διατηρεί τοιχογραφίες του 16ου-17ου αιώνα.
Εκτός από το καθολικό και την τράπεζα η Μονή διαθέτει μια πολύ
καλή συλλογή βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων, από τις οποίες ξεχωρίζει η
ψηφιδωτή εικόνα του Χριστού. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει πολλά και σπάνια
χειρόγραφα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το υπ' αριθμόν 14 για τις σπάνιες
μικρογραφίες του.
Μετά τη συνάντηση του πατριάρχη Αθηναγόρα και του Παπά Παύλου Στ’
στην Ιερασουλήμ το 1965 οι μοναχοί της Εσφιγμένου έπαψαν
να μνημονεύουν τον πατριάρχη και το 1972 αποχώρησαν από την Ιερά
Κοινότητα, το ανώτατο διοικητικό όργανο της αθωνικής πολιτείας και
διέκοψαν την επικοινωνία με τις υπόλοιπες αγιορείτικες μονές και τις ορθόδοξες
εκκλησίες, αποδεχόμενοι ως κεφαλή τον
παλαιοημερολογίτη αρχιεπίσκοπο Αυξέντιο, λειτουργώντας εκτός
του Καταστατικού Χάρτη του Αγίου Όρους.
Οι διαμένοντες στη μονή θεωρούνται σχισματικοί από το Οικουμενικό
Πατριαρχείο και από κάθε τοπική ορθόδοξη Εκκλησία και Πατριαρχείο,
ενώ έχουν καταδικαστεί για πλειάδα αστικών και ποινικών αδικημάτων, μεταξύ των
οποίων και για κατάληψη κτηρίων της μονής.
Το 2002 εξελέγη από την Ιερά Κοινότητα νέα αδελφότητα
για να επανδρώσει το μοναστήρι, αλλά δεν έχει σταθεί δυνατόν να εισέλθει σ'
αυτό, λόγω της συνεχιζόμενης κατάληψης, και εγκαταβιεί στις Καρυές.
Η εκλεγμένη από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους
αδελφότητα της Μονής, που λειτουργεί εκτός κεντρικού κτηρίου της μονής,
απαρτίζεται από 23 συνολικά άτομα, μοναχούς και εξαρτηματικούς.
Από το 2013 ο εκλεγμένος ηγούμενος που εγκαθιδρύθηκε
από την Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους είναι ο Αρχιμανδρίτης π.
Βαρθολομαίος Γαζέτας. Μέχρι το 2013 ηγούμενος ήταν ο Αρχιμανδρίτης π. Χρυσόστομος
Κατσουλιέρης, οπότε και πέθανε.
Σχισματική
αδελφότητα
Η χαρακτηρισμένη ως «σχισματική» ή «παράνομη» αδελφότητα, η
οποία κατοικεί στο κεντρικό κτήριο της μονής, αποτελείται από περίπου 107 παλαιοημερολογίτες μοναχούς. Επικεφαλής
της από το 1999 είναι ο κ. Μεθόδιος Παπαλαμπρακόπουλος, ο οποίος έχει επισήμως
καθαιρεθεί παντός ιερατικού βαθμού και εκκρεμεί απέλασή του από το Άγιο Όρος.
ΠΗΓΗ:ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
