Η Μονή Σταυρονικήτα είναι
15η στην τάξη των Αγιορείτικων μονών. Είναι ελληνική, κοινοβιακή από
το 1968 και εορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου του Αγίου Νικολάου.
Κατέχει τη θαυματουργή εικόνα του Αγ. Νικολάου του Στρειδά. Ονομάζεται έτσι,
όταν καθώς την έβγαλαν από τη θάλασσα που είχε παραμείνει για εκατοντάδες
χρόνια αναλλοίωτη, στο μέτωπο του Αγίου ήταν κολημμένο ένα στρείδι που όταν το
έβγαλαν έτρεξε αίμα. Είναι το μικρότερο μοναστήρι του Αγίου Όρους, σε μορφή
κάστρου με μια υποτυπώδη αυλή.
Βρίσκεται πάνω σε βράχο, ο οποίος όμως πριν κάποια χρόνια άρχισε να
αποσαθρώνεται. Χάρη στις επεμβάσεις τις Κ.Ε.Δ.Α.Κ., ο βράχος αυτός ενισχύθηκε
με ενέσεις τσιμέντου και έτσι σταθεροποιήθηκε. Το υδραγωγείο που βρίσκεται
έξωθεν της μονής με τις καμάρες του, κρίνεται λίαν αξιόλογο αρχιτεκτονικά.
Η ιστορία της μονής αρχίζει το 10ο αιώνα οπότε λειτουργεί σαν μονύδριο
που φέρει την ονομασία Σταυρονικήτα. Μια υπόθεση κάνει λόγο για δύο μοναχούς
που την ίδρυσαν, τον Σταύρο και τον Νικήτα. Άλλη υπόθεση λόγω του γεγονότος ότι
σε πολλά έγγραφα (11ος αιώνας), αναφερόταν ως Στραβονικήτα, ότι την ίδρυσε
κάποιος μοναχός Νικηφόρος ο Στραβονικήτας. Στη συνέχεια, σαν μονύδριο περιέπεσε
σε αφάνεια και ερημώθηκε περνώντας στην ιδιοκτησία του Πρώτου το 1287. Κατόπιν
παραχωρήθηκε ως Κελί το 1287 στην Μονή Κουτλουμουσίου και
αργότερα στην Μονή Φιλοθέου, από την οποία την αγόρασε το 1533 ο
ιερομόναχος Γρηγόριος Γηρομεριάτης που αναλαμβάνει την ανοικοδόμηση της μονής,
χωρίς να τη φέρει σε πέρας λόγω κοιμήσεώς του. Κατόπιν προσκλήσεως της Ιεράς
Κοινότητος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιερεμίας ο Α΄, το 1540,
αναλαμβάνει προσωπικά την ανοικοδόμησή της. Ο ίδιος την εφοδιάζει με όλα τα
απαραίτητα προς λειτουργία, την κατατάσσει στα ήδη υπάρχοντα μοναστήρια και την
ιστορεί με τις περίφημες τοιχογραφίες του ζωγράφου Θεοφάνους του Κρητός.
Στα χρόνια όμως της Ελληνικής επανάστασης δοκιμάστηκε σκληρά, ενώ αλλεπάλληλες πυρκαγιές, των οποίων η τελευταία του 1879, την κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό. Μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα κατάφερε να επανακάμψει.
Στα χρόνια όμως της Ελληνικής επανάστασης δοκιμάστηκε σκληρά, ενώ αλλεπάλληλες πυρκαγιές, των οποίων η τελευταία του 1879, την κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό. Μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα κατάφερε να επανακάμψει.
Η Μονή Σταυρονικήτα βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου. Διακρίνονται
το καθολικό της Μονής, η κορυφή του όρου Άθως και ο αρσανάς της Μονής Ιβήρων. H
Mονή εκτός από το Kαθολικό έχει συνολικά 8 παρεκκλήσια. Από αυτά τα 6
βρίσκονται εντός του περιβόλου, ενώ τα 2 εκτός. Η Μοναστική δύναμη της Μονής,
σύνολο μοναχών και εξαρτηματικών, κυμαίνεται σήμερα στα 40-45 άτομα.
Σε απόσταση μιας ώρας βόρεια της Μονής
βρίσκεται η Μονή Παντοκράτορος, συνδεόμενη με ένα υπέροχο μονοπάτι. Όπως
υπέροχο είναι και το μονοπάτι που τη συνδέει με τη Μονή Ιβήρων στα
νότια, πάλι σε απόσταση μιας ώρας, με την προϋπόθεση ότι θα είναι ανοιχτό,
ένεκα κακοκαιρίας. Σε απόσταση μιας ώρας δυτικά είναι οι Καρυές, σε δασικό
μονοπάτι. Στη Μονή αυτή αξίζει να δουν οι επισκέπτες. στο καθολικό, τις
τοιχογραφίες του Θεοφάνη του Κρητός καθώς και τη μοναδική ψηφιδωτή
εικόνα του Αγίου Νικολάου Στρειδά.
ΠΗΓΗ:ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
